|
Biologia- nauka o życiu
|
|
| Strona Główna | | Kontakt | Ekipa | |
|
| Budowa białek | Podział białek | Role białek w organizmie | Właściwości białek | |
|
Aminokwasy Aminokwasy Związki organiczne, pochodne węglowodorów, zawierające co najmniej jedną grupę aminową (-NH2) i jedną grupę karboksylową (-COOH). @Inaczej mówiąc są to kwasy karboksylowe alifatyczne lub aromatyczne, zawierające w cząsteczce oprócz grupy karboksylowej -COOH, grupę aminową -NH2. 
Aminokwasy są związkami amfoterycznymi: w środowisku o pH niższym od ich punktu izojonowego (pI) występują jako kationy (-NH3+) i mogą reagować z anionami, natomiast w środowisku o pH wyższym od pI tworzą aniony (-COO-) i reagują z kationami. W pI tworzą jony obojnacze, czyli elektrycznie obojętne. Aminokwasy naturalne, a zwłaszcza te, które wchodzą w skład białek (z wyjątkiem glicyny) zawierają węgiel asymetryczny i dlatego są optycznie czynne. Aminokwasy są związkami biologicznie ważnymi jako materiał budulcowy wszystkich białek, w których połączone są wiązaniami peptydowymi. Niektóre aminokwasy stanowią produkty wyjściowe do biosyntezy ważnych hormonów, np. z tyrozyny powstaje tyroksyna i adrenalina. Rośliny mogą syntetyzować wszystkie aminokwasy, zwierzęta są zdolne do syntezy tylko niektórych (aminokwasy endogenne), natomiast pozostałe (aminokwasy egzogenne) muszą pobierać z pokarmem. Dla większości kręgowców (w tym dla człowieka) aminokwasami egzogennymi są: aminokwasy aromatyczne (FENYLOALANINA, TRYPTOFAN),aminokwasy o łańcuchach rozgałęzionych (walina, leucyna, izoleucyna) oraz lizyna, treonina i metionina. Ze względu na charakter reakcji katabolicznych aminokwasy dzieli się na:cukrotwórcze (glikogenne), włączające się w metabolizm cukrów oraz ketogenne, dostarczające produktów charakterystycznych dla przemiany tłuszczów. Odrębną grupę stanowią aminokwasy biorące udział w gospodarce układami zawierającymi jeden węgiel (np. HCHO). Aminokwasy naturalne występujące w białkach (wbudowane w procesie translacji): glicyna, alanina, seryna, cysteina, walina, leucyna, izoleucyna, metionina, treonina, prolina, arginina, lizyna, tryptofan, histydyna, tyrozyna, fenyloalanina, glutamina, kwas glutaminowy, asparagina, kwas asparaginowy. Niektóre aminokwasy naturalne występujące w białkach (powstające przez modyfikację po procesie translacji): cystyna, hydroksylizyna, hydroksyprolina. Niektóre aminokwasy wolne (nie występujące w białkach): ornityna, cytrulina, homoseryna. Naturalne aminokwasy są stosowane w lecznictwie w przypadkach nieprawidłowej gospodarki białkowej, np. złego przyswajania białka lub dużej jego utraty spowodowanej przewlekłymi chorobami, marskością wątroby lub operacjami chirurgicznymi. Aminokwasy naturalne są również wykorzystywane jako surowce w syntezie leków. Wśród aminokwasów aromatycznych duże znaczenie ma kwas antranilowy o-H2NC6H4COOH stosowany w przemyśle barwników oraz do syntezy indyga (patrz: BARWNIKI NATURALNE) oraz kwas p-aminobenzoesowy (PAB) występujący w drożdżach, który zalicza się do witamin grupy B i jest wykorzystywany w żywieniu, do badań mikrobiologicznych i biochemicznych. |